Białystok to miasto położone około 60 kilometrów od granicy z Białorusią, które zostało założone w XVIII wieku przez Jana Klemensa Branickiego. Swego czasu był on jednym z najbogatszych ludzi w Polsce, dzięki czemu zbudował sobie miniaturowy Wersal z własnymi ogrodami.
Kiedy w XIX wieku do Białegostoku nadciągnął przemysł, miasto stało się tyglem mniejszości narodowych. A to z kolei zainspirowało najsłynniejszego syna Białegostoku, L. L. Zamenhofa, do rozwoju uniwersalnego języka esperanto w latach 70. XIX wieku. Natomiast dzisiaj centrum tej dawnej miejscowości tekstylnej jest świetnym miejscem na spacery.
Dla niektórych zwiedzających Białystok jest także doskonałym miejscem na noclegi pod kątem blisko położonego Białowieskiego Parku Narodowego, w którym znajdują się ostatnie połacie puszczy w Europie oraz największa populacja żubrów.
Najbardziej unikalne budowle w Białymstoku
Naszą wycieczkę po Białymstoku rozpoczniemy od zwiedzania fantastycznych budowli, które od lat cieszą się ogromnym powodzeniem wśród turystów. Jeżeli uważamy się za koneserów sztuki i zabytków, poniższe obiekty sprawią, że nasza wycieczka po mieście zapadnie w naszej pamięci na długie lata.
Pałac Branickich w Białymstoku
Twórcą tego XVIII-wiecznego cudu był Jan Klemens Branicki, zamożny szlachcic i pretendent do korony polskiej. Nie tylko wybudował pałac i ogrody, ale rozszerzył też swoje plany budowy barokowego miasta o kościoły i ratusz.
Pałac jest największą częścią, jaka ostała się z jego planów. A na jego teren wchodzi się w uroczysty sposób, przechodząc pod ceremonialną Bramą Gryfa, nazwaną tak od rodzinnego herbu. Miłośnicy historii powinni zwiedzić ten obiekt podczas odwiedzin w Białymstoku.
Pałac wygląda bardzo podobnie – jak wtedy, gdy został ukończony na początku XVIII wieku; podobnie jak Wielka Sala, Sala Chińska i wspaniały przedsionek dzielony przez Uniwersytet Medyczny. Możemy tu skorzystać z darmowego wstępu.
Od tego czasu zachowały się również ogrody, które stanowią najlepszy przykład barokowego projektowania ogrodów w Polsce – z topiariami, geometrycznymi trawnikami, kamiennymi wazonami i fontannami.
Rynek Kościuszki w Białymstoku
Rozciągnięty wokół ratusza białostocki rynek ma kształt sztywnych trójkątów.
Oryginalny ratusz był w planach Jana Klemensa Branickiego i powstał tylko po to, żeby zostać zniszczonym podczas wojny. Na szczęście po jej zakończeniu został odbudowany i obecnie mieści się w nim główny gmach Muzeum Podlaskiego.
Najładniejszym widokiem na rynku jest sznur kamienic ciągnących się po zachodniej stronie. Są bardzo urokliwe i wyposażone w fasady z ozdobną dekoracją sgraffitową, a także roślinnymi wzorami, portretami i wizerunkami różnych postaci.
Przy dobrej pogodzie można zasiąść przy stoliku w kawiarni lub restauracji i rozkoszować się widokiem na majestatyczną bazylikę. Jest to idealna lokacja na spędzenie miłych odwiedzin w Białymstoku.
Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku
Jest to największa i najnowocześniejsza instytucja kulturalna w północno-wschodniej Polsce. W 2012 roku Filharmonia i Opera Podlaska przeniosły się do zupełnie nowego kompleksu. Ta minimalistyczna, betonowo-szklana konstrukcja została otwarta na swój 58. sezon artystyczny. Powinniśmy zobaczyć ten obiekt, zwiedzając Białystok, nawet jeśli nie jesteśmy nastawieni na taki rodzaj rozrywki.
Scena główna może pomieścić do 1000 osób. A do tego wyposażona jest w drugie co do wielkości organy w Polsce. Ta zaawansowana technologicznie sala ma również ruchome platformy sufitowe ze szklanymi ekranami, które mogą pomóc dostosować akustykę sali do odbywającego się spektaklu.
Na terenie kompleksu znajduje się również amfiteatr na świeżym powietrzu oraz bujne ogrody, integrujące się z unikalną architekturą, w tym z ważącą 2,5 tony żeliwną rzeźbą Teresy Murak. Jest to wspaniała pożywka dla wszystkich maniaków sztuki i kultury, którzy odwiedzają Białystok.
Pomnik Wielkiej Synagogi w Białymstoku
Spacerując po Białymstoku ulicą Suraską, rzuci nam się w oczy nietypowy pomnik postawiony na terenie dawnej Wielkiej Synagogi w Białymstoku. Jest to zainstalowana na trawniku, pognieciona rama metalowa, która jest kopułą synagogi z wybrukowaną Gwiazdą Dawida w centrum.
Warto zaznaczyć, że dnia 27 czerwca 1941 roku doszło tutaj do ogromnej tragedii, kiedy to wojska niemieckie zamknęły w Wielkiej Synagodze dużą liczbę Żydów i spaliły budynek. Szacuje się, że w tym miejscu oraz w innych zbrodniczych lokacjach wokół Białegostoku – podczas tzw. czarnego piątku – zginęło w sumie około 3000 osób.
Jeżeli interesuje nas II wojna światowa, nie powinniśmy pomijać tego znaczącego zabytku, odwiedzając Białystok.
Najciekawsze miejsca na spacery po Białymstoku
Jeżeli odwiedzamy Białystok i lubimy spacerować, nie ma lepszych miejsc na relaksująco-edukacyjną przechadzkę niż poniższe atrakcje. W trakcie spaceru będziemy mogli podziwiać jedne z najstarszych zabytków Białegostoku, a przy okazji korzystać ze współczesnych atrakcji, takich jak restauracje, kawiarnie i pobyt na łonie Matki Natury.
Ulica Lipowa w Białymstoku
Główna arteria Białegostoku rozpoczyna się na Rynku Kościuszki i ciągnie się na zachód przez długość 800 metrów. Jest to doskonałe miejsce na spacery w Białymstoku.
Wcześniej ulica Lipowa nosiła nazwy Józefa Stalina, Adolfa Hitlera i Józefa Piłsudskiego. Dopiero w latach 90. powróciła do swojej oryginalnej nazwy, jaką utrzymuje do dzisiaj.
Ulica Lipowa bardziej niż jakakolwiek inna ulica w mieście odczuła największy wpływ niemieckiego ataku w czasie II wojny światowej. Jednakże wysokie kamienice i wille zostały odrestaurowane. Ponadto, dodano do niej wiele ciekawych obiektów, takich jak Hotel Cristal, który jest pierwszym nowym hotelem w Polsce po II wojnie światowej.
Jeżeli podczas spaceru po ulicy Lipowej w Białymstoku skręcimy w ulicę Malmeda, dojdziemy do pomnika L. L. Zamenhofa – wynalazcy esperanto.
Na drugim końcu Placu Niepodległości znajduje się przyciągająca wzrok Parafia Chrystusa Króla w Białymstoku. Jest to jeden z pierwszych modernistycznych kościołów na świecie i został ukończony w 1946 roku.
Ulica Warszawska w Białymstoku
Będąc w Białymstoku, możemy nieco wrzucić na luz i zdecydować się na spokojne zwiedzanie, spacerując ulicą Warszawską. Ciągnie się ona nieco ponad kilometr – od ul. Henryka Sienkiewicza do ul. Piastowskiej.
Ulicę Warszawską wyróżnia bogactwo XIX-wiecznej architektury królewskiej, dawniej przeznaczonej głównie dla wysokich rangą urzędników państwowych i właścicieli fabryk.
Jednym z takich obiektów jest pomalowany na różowo pałac gubernatora białostockiego z krótkiego okresu zaboru pruskiego na przełomie XIX i XX wieku. Później przekształcono go na uczelnię, na której studiował L. L. Zamenhof.
Zarówno Muzeum Historyczne, jak i neobarokowy Pałac Tryllingów, obecnie Hotel Rubin przy ul. Warszawskiej 7, zbudowali właściciele fabryk włókienniczych – Citron i Trylling, na przełomie XIX i XX wieku. Warto się wybrać na spacer ul. Warszawską, spędzając urlop w Białymstoku.
Akcent ZOO w Białymstoku
Jeżeli przyjeżdżamy na wakacje rodzinne do Białegostoku, musimy zabrać nasze pociechy do jednego z najlepszych miejsc w tym mieście. Kilkaset metrów od Pałacu Branickich usytuowany jest przepiękny ogród zoologiczny, gdzie dzieci będą miały kupę frajdy.
Akcent ZOO w Białymstoku zostało założone w latach 60. XX wieku. I choć kiedyś było domem dla egzotycznych zwierząt, obecnie skupia się na gatunkach ze wschodniej Polski. Dzięki temu możemy obejrzeć niedźwiedzie brunatne, wilki szare, daniele, jelenie, żbiki, rysie i żubry. Co więcej, Akcent ZOO skupia również w sobie regionalne rasy koni, kóz i kucyków.
Warto też wspomnieć o wolierze dla myszołowów, puszczyków, puchaczy, bocianów białych i dwóch gatunków bażantów. Akcent ZOO to doskonałe miejsce na spacery w Białymstoku z całą rodziną, a w szczególności z małymi dziećmi.
Park Konstytucji 3 Maja w Białymstoku
Akcent ZOO w Białymstoku to tylko północna końcówka dawnego i ogromnego Lasu Zwierzynieckiego, który ciągnął się kilometrami na południe od miasta. Ten rozległy kompleks leśny był wykorzystywany przez rodzinę Branickich jako teren łowiecki.
Obecnie park jest o połowę mniejszy i liczy około 16 hektarów, ale za to pozostaje odświeżająco dziki. Większość terenu pokryta jest gęstym, dojrzałym lasem dębowym, grabowym i brzozowym. Natomiast w bardziej wilgotnych zagłębieniach parku rosną wiązy i olchy.
Korzystając z parkowego spaceru podczas odwiedzania Białegostoku, warto wypatrywać polskiego i sowieckiego cmentarza wojskowego z obu wojen światowych. I nie należy też zapomnieć o pomniku poległych żołnierzy 42. pułku piechoty, którzy zginęli z powodu konfliktów, jakie nastąpiły po I wojnie światowej.
Najpiękniejsze zabytki sakralne Białegostoku
Wszyscy miłośnicy zabytków sakralnych nie mogą przegapić poniższych pozycji, które powinny się znaleźć na drodze każdego turysty z pasją do historii religijnej. Co prawda zabytków tego typu nie ma tutaj aż tak wiele, ale za to te, które możemy obejrzeć, zapewnią nam niesamowite doświadczenia wizualne. Oto najpiękniejsze zabytki sakralne w Białymstoku.
Katedralna cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku
Katedra białostockiej kongregacji prawosławnej na ul. Lipowej jest jednocześnie oficjalną cerkwią prawosławną Wojska Polskiego. Ten datowany na lata 40. XIX wieku zabytek jest niewielkim, acz pięknie ukształtowanym budynkiem z architekturą neoklasycystyczną.
Możemy tu podziwiać kolorowe malowidła ścienne, które zapożyczają motywy z katedry św. Włodzimierza w Kijowie. Freski również są przepiękne, szczególnie na kopule, na której znajduje się także Chrystus Pantokrator, Maryja i Jan Chrzciciel oraz 12 apostołów, czterech ewangelistów i proroków.
Ikonostas ten został stworzony w 1844 roku. A wśród jego ikon znajdują się wizerunki ewangelistów i Zwiastowania. Jeśli lubujemy się w zabytkach sakralnych, koniecznie powinniśmy odwiedzić tę białostocką cerkiew.
Bazylika Mniejsza Wniebowzięcia NMP w Białymstoku
Jedną z wyjątkowych rzeczy w białostockiej bazylice jest to, że gdy stoimy na zewnątrz, możemy zobaczyć, jak bardzo miasto rozrosło się w XIX wieku. Można śmiało rzec, że budowla należy do grupy najpiękniejszych zabytków Białegostoku.
Istnieją tutaj dwa połączone ze sobą budynki. Pierwszy jest mniejszym, pobielonym, manierystycznym kościołem, który dawniej był kościołem parafialnym, zbudowanym na początku XVII wieku. Aczkolwiek jest on przyćmiony przez nowy kościół neogotycki, który ma 90 metrów długości i 75 metrów wysokości. Został zbudowany w latach 1900-1905, aby pomieścić 12 000 wiernych.
W starym kościele warto spojrzeć w stronę pięknego ołtarza głównego, a także manierystycznej ambony i grobowców rodziny Gryfit-Branickich. Nowy kościół trzeba zobaczyć już ze względu na samą jego wielkość i wzniosłe sklepienia, nawet jeśli nie ma on tak bogatej historii, jak jego mniejszy krewniak.
Najlepsze muzea w Białymstoku
Jeżeli odwiedzamy miasta, takie jak Białystok, by czerpać wiedzę z bogatych muzeów, koniecznie powinniśmy zahaczyć o kilka z nich, będąc w tym przepięknym mieście. Białystok dysponuje hojną ofertą tych obiektów, dzięki czemu możemy spędzić całe dnie na zwiedzaniu i oglądaniu eksponatów z zamierzchłych epok. Sprawdźmy zatem, jak wyglądają najlepsze muzea w Białymstoku.
Muzeum Podlaskie w Białymstoku
Instytucja ta jest rozrzucona po całym Białymstoku i regionie Podlasia, a jej główna siedziba znajduje się w ratuszu na rynku miejskim. Ściśle mówiąc, ratusz nie jest tak naprawdę ratuszem, ponieważ nigdy nie był budynkiem rządowym, ale raczej miejscem do robienia interesów.
Kiedy w 1745 roku powstawał poprzednik obecnego budynku, handlowało tu już dziesięciu żydowskich kupców. Obecny ratusz pojawił się po wojnie i jest okrojoną wersją poprzedniego budynku.
Wewnątrz znajduje się Galeria Malarstwa Polskiego, z niewielkim, ale ciężkim asortymentem dzieł sztuki z ostatnich 250 lat. Są to eksponaty autorstwa takich malarzy portretowych, jak Marcello Bacciarelli, Johann Baptist von Lampi (starszy) i Josef Grassi, którzy podróżowali z Włoch i Austrii do Europy Wschodniej.
Muzeum Historyczne w Białymstoku
Atrakcja ta, będąca filią Muzeum Podlaskiego, została zorganizowana w okazałej willi fabrykanta przy ul. Warszawskiej w 1990 roku. Jest to prawdziwa gratka dla pasjonatów historii, którzy powinni umieścić to muzeum na najwyższym miejscu swojej listy najlepszych atrakcji Białegostoku.
Znajdują się tu salon muzyczny, buduar, gabinet i jadalnia, które ozdobione są meblami z epoki, zastawą stołową, odzieżą, instrumentami muzycznymi i przedmiotami codziennego użytku z tamtych czasów.
Warto spojrzeć na makiety przedstawiające wygląd Białegostoku w czasach Branickiego oraz reprodukcje zaginionych zabytków, takich jak słynny Hotel Ritz. Muzeum posiada również pokaźną kolekcję numizmatyczną, liczącą 30 000 monet, medali i pieczęci. Ponadto, są tutaj też jedyne w Polsce kolekcje muzealne poświęcone Tatarom osiadłym na pograniczu polsko-litewskim i białoruskim.
Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej w Białymstoku
Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej w Białymstoku to skansen utrzymany w szwedzkiej tradycji. Atrakcja ta skupia w sobie 40 budynków i wiele artefaktów kulturowych zgromadzonych z całego województwa podlaskiego.
Muzeum powstało w 1982 roku, a jego zadaniem była ochrona tradycyjnych metod budownictwa drewnianego w tym regionie Polski. Znajdują się tu dwa wiatraki, kuźnia, chata drwala, chałupa białoruska, kierat drewniany i jaskinia.
Prawdopodobnie najbardziej udanymi projektami była relokacja drewnianego dworu neoklasycystycznego z 1810 roku, jak również całej osady z pięcioma domostwami wokół centralnego placu.
Większość z nich jest otwarta dla zwiedzających oraz wyposażona w tradycyjne meble i ceramikę, a także narzędzia z tamtych czasów. Musimy tutaj zajrzeć, jeżeli jesteśmy na ścieżce najpiękniejszych zabytków Białegostoku.
Muzeum Wojska w Białymstoku
Mieszczące się przy ul. Kilińskiego Muzeum Wojska opisuje różne wydarzenia XX wieku, a w szczególności II wojnę światową. Jest to chyba najlepsza atrakcja w Białymstoku dla wszystkich pasjonatów militariów i wojennej historii.
Na wystawie dominują dobrze opracowane dioramy przedstawiające działalność oporu, walki okopowe podczas kampanii wrześniowej w 1939 r., szturm artyleryjski w bitwie o Monte Cassino w 1945 r., front wschodni w latach 1944-1945, a także osławioną bitwę pod Budziszynem.
W powojennych eksponatach można zobaczyć, jak zmieniała się broń, umundurowanie i wyposażenie od lat 50. Co więcej, możemy się również dowiedzieć o misjach pokojowych i bojowych, jakie Wojsko Polskie prowadziło w ciągu ostatnich 25 lat.
Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego – Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku
Jedną z najwspanialszych nieruchomości w centrum Białegostoku jest drewniana willa wybudowana w drugiej połowie XIX wieku dla generała dywizji Mikołaja Fiodorowicza. Natomiast od 1993 roku jest to muzeum rzeźbiarza urodzonego w Białymstoku – Alfonsa Karnego.
Kariera Karnego obejmowała większą część XX wieku. Obfitowała w pomniki w stylu socrealizmu, jak również podobizny rozmaitych postaci jak Albert Einstein, Ernest Hemingway, czy Mikołaj Kopernik.
W muzeum prezentowane są wizerunki znanych Polaków z XX wieku, autorstwa Karnego. Ponadto, można też zobaczyć narzędzia z jego warsztatu oraz kolekcję sztuki historycznej i współczesnej. Dla wszystkich osób kochających sztukę odwiedziny w Białymstoku nie mogą zakończyć się bez wizyty w tym muzeum.
Czy Białystok wart jest odwiedzenia?
Białystok to miasto, które nigdy nie rozczarowuje. Jest tutaj wszystko, czego nam trzeba, abyśmy mogli przeżyć niesamowite chwile, będąc na urlopie z rodziną albo na wakacjach we dwoje. Pełno tutaj rozmaitych zabytków i rozrywkowych atrakcji, dzięki czemu nie będziemy się nudzić ani my, ani nasze dzieci. Możemy zdecydować się na rozrywkę kulturową, zabytkową, sakralną, naturalną itd.
Białystok to miasto bujnej zieleni, w której zatopione są wiekowe budowle i znaczące relikty historyczne. Co więcej, jeżeli mamy ochotę na zboczenie z trasy historycznej, zawsze możemy wybrać się do ogrodu zoologicznego albo tętniącego życiem parku, gdzie będziemy mogli naładować baterie, aby mieć energię do dalszego zwiedzania białostockich atrakcji.